Những chủ lồng bè nuôi tôm hùm chua chát bảo, ngày nào cũng lo chăm chút cho tôm hùm ăn thật no đủ, nhưng họ thì lại luôn lo ngay ngáy, tới quên cả ăn.
Vịnh Xuân Đài, thị xã Sông Cầu là “thủ phủ” nuôi tôm hùm của tỉnh Phú Yên và của cả nước với hàng ngàn lồng nuôi. Nghề này lúc xuất bán thu tiền tỉ trong tay, thế nhưng chi phí lớn, người nuôi tôm cũng đối mặt với không ít rủi ro.
Nghề nuôi tôm hùm ngày càng như canh bạc
Mỗi buổi sáng, những người nuôi tôm hùm ở khu phố Phước Lý, phường Xuân Yên (thị xã Sông Cầu) lại lắc thúng chai ra vịnh Xuân Đài cho tôm hùm ăn. Trong khi chất mồi lên thúng, anh Nguyễn Văn Trung kể về nghề nuôi tôm hùm của mình: Cách đây 10 năm, anh Trung từ xã An Thạch, huyện Tuy An (Phú Yên) ra đây nuôi tôm hùm.
Lồng bè nuôi tôm ngày càng dày đặc trên vịnh Xuân Đài. Ảnh: Mạnh Hoài Nam.
Trước đây, khi mật độ nuôi còn thưa, môi trường nước chưa bị ô nhiễm và thị trường xuất khẩu luôn ổn định thì nuôi tôm hùm rất mau giàu. Thế nhưng bây giờ nuôi tôm hùm bấp bênh lắm, cứ như đánh bạc với trời, không biết thiên tai, dịch bệnh ập đến lúc nào.
“Cách đây 3 năm, tôm đang lớn ngon lành, chuẩn bị bán thì nguồn nước ô nhiễm đổi màu, chỉ trong vòng 2 ngày tôm chết hàng loạt. Lúc ấy tôm hùm có giá lắm, tôm bông đến 1,5 – 1,8 triệu đồng/kg, tôm xanh gần 1 triệu đồng/kg. Năm ấy tôi nuôi 20 lồng, tôm chết đến 90%, kể như trắng tay”, anh Trung ngậm ngùi nhớ lại.
Lắc thúng chai ra bè cho tôm ăn xong, rồi lặn xuống các lồng thăm chừng tôm, lát sau ngoi lên, anh Trung trút từ trong cái vợt ra mấy con tôm hùm to bằng cổ tay phân trần: “Đây là những con tôm đã bị bệnh, lừ đừ, ít di chuyển nên bị hàu chỉ bám, bó con tôm lại khiến chúng không thay vỏ được, loại này nếu tiếp tục nuôi thì cũng chết dần chết mòn. Tôm không bị bệnh thì rất nhanh nhẹn, càng que của nó lúc nào cũng có thể gãi mình mẩy (làm vệ sinh quanh vỏ) nên không có vi sinh vật nào bám được.
Ngồi nghỉ mệt, anh Trung nói ngày nào cũng mua mồi cho tôm ăn, mỗi bịch mồi là mười ngàn. Người nuôi tôm vùng này ai cũng đọc thuộc lòng câu: “Chiều chiều gió thổi hiu hiu, vì mê hai tỉ mất tiêu mười ngàn”. Nếu nuôi số lượng lớn tôm hùm bông, mỗi vụ nuôi kéo dài 12 tháng, người nuôi chi phí tiền tỉ mua mồi, mà vụ nuôi đó tôm chết là ôm nợ tiền mồi cả tỉ đồng chớ không phải ít. Còn năm nuôi hoàn hảo, bán tôm hùm thu trên 2 tỉ đồng, chi phí tiền mồi cũng đã trên 1 tỉ đồng, chưa nói đến mua con giống, rồi công sá đủ thứ. “Hồi giờ không ai thấy răng con tôm hùm thế nào nhưng mỗi vụ nuôi, mỗi lồng tôm ăn cả tấn mồi”, anh Trung dí dỏm.
Thu hoạch tôm ở vịnh Xuân Đài. Ảnh: Mạnh Hoài Nam.
Anh Bùi Văn Phong đang nuôi 40 lồng tôm hùm ở Giành Đỏn thuộc phường Xuân Đài (thị xã Sông Cầu). Năm nay anh Phong đã có hơn 15 năm nuôi tôm hùm. Quê anh ở thôn Từ Nham, xã Xuân Thịnh (thị xã Sông Cầu), bên đó ở Bãi Trước hướng ra biển không có chỗ nuôi nên anh phải qua bên Giành Đỏn có người quen để nuôi tôm hùm.
Trước đây, khi nguồn nước nuôi ở vịnh Xuân Đài chưa bị ô nhiễm, nghề nuôi tôm hùm còn ít rủi ro, thị trường tiêu thụ còn ổn định nên anh Phong nuôi đến 60 lồng. Khi ấy, anh phải thuê cả nhân công để cho tôm hùm ăn và lặn kiểm tra lồng bè.
Theo lời kể của anh Phong, nghề nuôi tôm hùm ở vùng này lo nhất là mưa lớn bất thình lình, nước sông Bình Bá đổ về đây khiến tôm sốc nước ngọt. Vào tháng đầu mùa mưa, tôm hùm “rớt” rất nhiều, có bữa bè nuôi có tới chục con tôm hùm ngắc ngư trồi đầu lên vì bệnh. Tôm thành phẩm bán tiền triệu mỗi kg thì tôm hùm bệnh phải bán đổ bán tháo với giá chỉ nửa tiền. Người nuôi tôm hùm bằng lồng bè trên sóng nước như ngồi trên đống lửa…
